تحقيق و توسعه شاه كليد شكوفايي صنعت

تحقيق و توسعه شاه كليد شكوفايي صنعت

^{گفت و‌گو با مهندس محمد مهدي فنايي مديرعامل شركت الكتروكوير}

صنايع ايران برهه پر دغدغه‌يي را مي‌گذرانند مرزها در آستانه باز شدن است، پيوستن به تجارت جهاني براي بسياري از صنعتگران نگراني‌هايي پديدآورده است اگر چه هستند واحدهايي كه از جهاني شدن بازارها و ورود كالاهاي خارجي به كشور هراسي ندارند چرا كه از ابتداي فعاليت براي محصولات خود مرزي را تعريف نكرده‌اند. مديراني كه به دور از يارانه‌هاي دولتي و يا رانت‌ها و با نگاهي فراتر از بازارهاي داخلي از ابتدا به بازار بدون مرز انديشيده‌اند و شاخصي جز رقابت و كيفيت نمي‌شناسند. چنين مديران همواره مي‌كوشند سود مجموعه را همساز با منفعت مشتري بطوري برنامه‌ريزي كنند كه چون تعاملي دوسويه همواره به يكديگر منجر شوند قاعدتا آنها دانش مديريت و هنر توامان آن را به خوبي درك نموده و به كار مي‌بندند.
در صنعت برق كشور نام مهندس محمد‌مهدي فنايي در راس شركت الكتروكوير نامي آشنا براي مديران صنعت برق كشور است راه او از منزلي در يزد آغاز مي‌شود كه در زماني برق نداشته و ديدن جراحت بر اثر آتش يك چراغ گرد‌سوز و بعدها كشيده شدن برق به منزل و محله آنان و رويت مزايا برق بهانه‌يي براي تحصيل و فعاليت در اين رشته مي‌گردد تا جايي كه امروز كارخانه‌يي با حدود 400 پرسنل تحت مديريت مهندس فنايي اداره مي‌گردد.
مهندس فنايي دانش‌آموخته پلي‌تكنيك است و نظرش در مورد وضعيت صنعت در جهان كنوني اين است: «در گذشته فاكتورهاي مثبت براي صنعتگر خوب، توليد محصول با كيفيت و تحويل به موقع مطرح در حالي كه اكنون توليد محصول با كيفيت و تحويل بموقع براي صنعتگران معتبر امري بديهي بوده و رقابت بين صنعتگران در تحويل محصول با كيفيت، با قيمت مناسب و داشتن روابط عمومي قوي و ارتباطات موثر با مشتريان نهفته است.»
داشتن چنين تفكري باعث شده تا شركت زيمنس كه محصولات الكتروكوير تحت ليسانس آن توليد مي‌شود از فنايي بخواهد با مشاركت كشورهاي عربي در آن كشورها نيز توليد تابلوهاي فشار متوسط و ضعيف را انجام دهند و در واقع انتقال تكنولوژي از طريق ايران انجام گيرد حال اين امر در قطر اتفاق افتاده و پرسنل ايراني در قطر نيز فعاليت مي‌كنند. راه‌اندازي خط توليد مشترك با كشورهاي ديگر از جمله سوريه و لبنان نيز در دستور كار الكتروكوير و زيمنس قرار دارد ارتباط صنعت و دانشگاه از ديدگاه مهندس فنايي در كشورمان بسيار پايين بوده و وي پيشگام شده تا با مساعدت‌هاي خود به همراه دكتر معيني رئيس دانشكده برق پلي‌تكنيك در اين زمينه اقدامات مؤثري بنمايند.
فنايي ضمن اشاره به اينكه با تعامل فيمابين الكتروكوير و پلي‌تكنيك مي‌توان در سال آينده شاهد حضور دانشجويان در واحد R&D اين شركت بود،‌ جمله زيبايي را بيان مي‌كند كه ضمن اشاره به آن مشروح مصاحبه با ايشان را به استحضارتان مي‌رسانيم.
"افكار به اهداف منجر شده و اهداف در اعمال آشكار مي‌شوند اعمال نيز عادات را شكل مي‌دهند و عادات خصوصيات را رقم مي‌زنندن و اين خصوصيات است كه سرنوشت را رقم مي‌زند"
فكر فعاليت در صنعت برق،‌ تحصيل در اين رشته و ايجاد كارخانه الكتروكوير از چه نقطه‌اي آغاز شد؟
در دوران كودكي، منزل ما در منطقه‌اي قرار داشت كه فاقد برق بود و يك شب در اثر افتادن چراغ گردسوز از روي بلندي دست من سوخت بعدها كه برق‌كشي به آن منطقه انجام شد و من مزاياي آن را ديدم به اين رشته علاقه‌مند شده و تحصيل نمودم.
از سال 1361 با راهنمايي‌هاي استادان خود، كارگاهي را با 10 نفر پرسنل راه‌اندازي كرده‌ايم كه كارها اغلب بصورت تيمي انجام مي‌شد. بعدها توانستيم با گسترش پروژه‌ها ناگزير به افزايش پرسنل باشيم تا جائيكه امروز به طور مستقيم حدود 400 نفر در گروه الكتروكوير در حال كار بوده و بطور مستقيم از طريق چند شركت مرتبط با ما نيز چند صد نفر مشغول به كار هستند كه ممكن است تعداد كل به 1000 نفر برسد. شركت الكتروكوير توانست با اتكا به توانمندي‌هاي خود علاوه بر دريافت چند گواهينامه و لوح زرين در داخل كشور،‌ گواهينامه و لوح زرين شركت آلماني زيمنيس را در ميان 124 پارتنر در سطح جهان را دريافت نمايد اين لوح نشان مي‌دهد كه توليدات ما كيفيتي همپاي زيمنس دارد بطوري كه وقتي توليد تابلوهاي فشار قوي را نيز در كنار ساخت تابلوهاي فشار ضعيف پي گرفتيم شركت زمينس بطور رسمي كيفيت محصولات ما را تأييد و مشابه محصولات خود عنوان كرد و در حال حاضر تحت ليسانس شركت زمينس فعاليت مي‌كنيم.
در مورد حوزه‌هاي فعاليت شركت توضيح فرمائيد. توان رقابت شركت در بازار داخل و خارج را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
در مورد پروژه‌هاي در دست اقدام ذكر اين نكته لازم است كه همزمان با بالا رفتن قدرت تكنولوژيكي شركت و آغاز صادرات تابلوهاي فشار متوسط يكي از شركت‌هاي معتبر قطري به نام شركت سلام درخواست انتقال تكنولوژي تابلوهاي برق زيمنيس به آن كشور را مطرح كرد و شركت زيمنس هم با توجه به كيفيت مطلوب محصولات توليد شده در شركت ما،‌ الكتروكوير را براي انتقال تكنولوژي به شركت قطري برگزيد به اين ترتيب شركت الكتروكوير به عنوان نتها پارتنر زيمنس، مسئول انتقال تكنولوژي به اين شركت قطري شده و اين كارخانه در حاليكه داراي پرسنل ايراني نيز هست مشغول بهره‌برداري مي‌باشد. با تلاش‌هايي كه انجام داديم خوشبختانه توانستيم بسياري از بازارهاي قطر و بحرين را تحت پوشش خود درآوريم.
برنامه‌ريزي توليدي مذكور به اين شكل تدوين شده است. فاز يك در زمينه مونتاژ فعاليت مي‌كند،‌ در اين فاز سلول‌هاي مورد نياز آن از ايران صادر خواهد شد و در فازي ديگر تلاش مي‌كنيم اين شركت را با انتقال تدريجي تكنولوژي ساخت و صادرات نيروي متخصص و خلاق از ايران به سطحي برسانيم كه قادر باشد بدون نياز به ساير شركت‌هاي ايراني بازارهاي قطر و بحرين را به نام خود تحت پوشش قرار دهد و امتياز تمام پروژه‌هاي آن را دست گيرد. سرمايه اوليه اين شركت سه ميليون دلار است كه 49 درصد آن متعلق به شريك ايراني و 51 درصد آن متعلق به شريك قطري است البته شركت ايراني تنها 150 هزار دلار از اين ميزان را پرداخت كرده و مابقي سرمايه، ارزش خدمات انتقال تكنولوژي است كه با فروش تكنيك‌هاي انتقالي از ايران تأمين شده است،‌ همچنين ديگر كشورهاي عربي از جمله سوريه و لبنان نيز براي چنين فعاليتي اعلام آمادگي كرده‌اند و اين درخواست‌ها در حال بررسي است.
طبيعي است دادن مجوز به ما براي گسترده شدن فعاليت‌مان و همكاري با شركت‌هاي خارجي به دليل احترام ما به مقوله كيفيت و استاندارد است و همين موضوع باعث شده كه محصولات ما هم در بازار داخلي و هم بين‌المللي جايگاه مناسبي را كسب نمايد. در هر بخشي و محصولي كه ما فعاليتي را انجام داديم شركت زيمنس آن را برترين تشخيص داده است بنده بايد به نكته مهمي اشاره كنم و آن توجه به اين نكته است كه در دنياي امروز توليد محصولي با كيفيت و تحويل به موقع امري بديهي بوده و رقابت بين شركت‌ها و بدست آوردن بازار در قيمت مناسب و پايين محصولات توليدي و همچنين داشتن روابط عمومي قوي و ارتباط با بازار نهفته است.
ارزيابي شما از جايگاه R&D و نقش آن در صنعت چيست؟
بنده معتقدم واحد R&D هر شركت مي‌تواند در هر لحظه خون جديدي را به شريان هر واحد صنعتي تزريق كند و همچنين قيمت تمام شده را پائين آورده و اصلاح خط توليد داشته باشد. همچنين مي‌تواند بسياري از مشكلاتي كه ما در گذشته با آن گريبانگير بوديم را حل نمايد. در جهان امروز هر روز تكنولوژي و فناوري جديدي به وجود آمده و محصولات با كيفيت بهتري نسبت به گذشته توليد مي‌شوند در چنين شرايطي اگر هر واحد صنعتي بخش R&D قوي نداشته باشد طبيعتاً‌ نخواهد توانست با فناوري روز دنيا حركت نموده و عقب خواهد افتاد. داشتن يك واحد R&D قوي مي‌تواند محصولات توليدي شركت مطبوع خود را با توليدات ديگر كارخانه‌ها كه با آخرين فناوري‌ها توليد مي‌گردد مطابقت داده و در جهت ارتقاء آن كمك نمايد. در مجموع R&D در صنعت يعني عمواره داشتن زندگي جديد و نداشتن R&D براي يك شركت به معناي محكوم بودن به فنا مي‌باشد.
در شركت تحت مديريت شما دانشجويان تا چه ميزان توانسته‌اند از واحد R & D شما بهره‌ برده و كار پژوهشي انجام دهند؟
متأسفانه تاكنون چنين امري اتفاق نيافتاده است ما در بخش R&D شركت، از فارغ‌التحصيلان برجسته دانشگاه پلي‌تكنيك و صنعت بهره مي‌جوييم و علت عدم ارتباط دانشجويان با واحد R&D الكترو كوير به شكل كلي، به ضعف ارتباط صنعت و دانشگاه در ايران بر مي‌گردد. بنده خوشحال هستم كه اخيراً دكتر معيني رئيس دانشكده برق پلي‌تكنيك در اين زمينه اقداماتي داشته‌اند. ما نيز تصميم داريم در اين زمينه مساعدت كنيم ضمن اينكه در اين رابطه جلسات مرتبي را به منظور و به قصد هرچه عميق‌تر كردن ارتباط صنعت و دانشگاه با دانشكده برق دانشگاه اميركبير برگزار مي‌كنيم.
واقعيت اين است كه در كشور ما اين موضوع به خوبي جا نيفتاده است.
بنده در كشور تايوان ساختمان بسيار عظيمي را ديدم كه بخشي از آن به صنعت و بخشي به دانشگاه تعلق داشت تا در كنار هم در جهت نزديكي اين دو بخش فعاليت نمايند نمونه كوچك آن را دكتر معيني در پلي تكنيك انجام داده‌اند كه اميدوارم با مساعدت صنعتگران مثمر ثمر واقع شود.
با توجه به توضيحات شما مي‌توانيم سال آينده شاهد حضور دانشجويان در واحد R&D شركت شما باشيم.
ما از اين موضوع استقبال مي‌كنيم و از فضايي كه پلي‌تكنيك براي اين كار در نظر گرفته تشكر مي‌كنيم و قرار است گروهي از مهندسان شركت ما جلسه‌اي با آقاي معيني داشته و در اين زمينه هماهنگي صورت بگيرد.
شركت‌هاي زير مجموعه الكترو كوير در چه زمينه‌هايي فعاليت مي‌نمايند؟
ما در راستاي معرفي توان ايراني و رقابت با محصولات خارجي توليد محصولاتي را كه تا آن زمان در داخل كشور توليد نمي‌شدند آغاز كرديم و عمدتاً از خارج از كشور وارد مي‌شدند با همين هدف بود كه تلاش كرديم تمام محصولات و يا مواد اوليه را توسط شركت‌هاي زيرمجموعه الكتروكوير توليد و به بازار عرضه كنيم.
به اين ترتيب و در گام اول،‌ اقدام به ايجاد شركتي براي توليد خازن در يزد كرديم، اين شركت در حال حاضر با نام فراكوه تحت ليسانس شركت FRAKO آلمان خازن‌هاي فشار ضعيف و تحت ليسانس شركت "DUCATI" ايتاليا انواع خازن هاي فشار قوي را در ايران توليد مي‌نمايد.
در كنار اين شركت مجموعه ديگري نيز براي تأمين مواد اوليه كارخانجات در كشور دوبي ايجاد شده كه پس از مدتي توانست نمايندگي "لگراند" را در ايران عهده‌دار شود و به جز توليد مواد اوليه فعاليت‌هايي را نيز در زمينه فناوري اطلاعات (IT) صورت دهد. اين شركت كه RTC نام دارد هم اكنون در كنار ساير شركت‌هاي زيرمجموعه الكتروكوير فعاليت مي‌كند. دامنه فعاليت ما به حدي رسيد كه شركت "لگراند" فرانسه كه يكي از مجموعه‌هاي سرآمد در زمينه ساخت تابلو‌هاي خانگي محسوب مي‌شود با مشاهده توان و موفقيت شركت ما در ساخت تابلو‌هاي صنعتي، پيشنهاد همكاري مشترك را جهت ساخت تابلو‌هاي خانگي ارائه نمود.
به اين ترتيب، علي‌رغم اينكه فعاليت ما بيشتر در حوزه ساخت تبالوهاي كشويي بود اما نياز كشور را به تابلوهاي فيكس كه تا آن زمان توسط هيچ شركت داخلي توليد نشده بود، بررسي نموديم و زمينه را براي تأسيس شركت "لنا" كه قرار بود به توليد اين گونه تابلوها بپردازد فراهم آورديم.
اين شركت نيز تحت ليسانس شركت فرانسوي لگراند در يزد تأسيس و هم اكنون مشغول توليد تابلو‌هاي فيكس تحت ليسانس لگراند فرانسه و باسداكت‌هاي فشار ضعيف و روشنائي تحت ليسانس BBI ايتاليا مي‌باشد و بدين ترتيب فعاليت‌هاي شركت وسعت بيشتري يافت.
به علاوه در شرايطي كه نفت و گاز و پتروشيمي جزو تأثيرگذارترين و كليدي‌ترين صنايع كشور محسوب مي‌شود، ما بايد خود را براي كار در اين صنعت و رقابت با سازندگان خارجي نيز مجهز مي‌كرديم و لذا تلاش كرديم در جهت توليد تابلوهاي برق با تكنولوژي بالا حركت كنيم و با همين هدف نيز توليدات خود را به فناوري روز مجهز كرديم. زيرا بر اين اعتقاد هستيم كه تابلوهاي برق در صنايع عظيم پتروشيمي نقش قلب را دارد لذا ايمني و كيفيت بالاي تابلوها در هر پروژه نقش بسزائي را ايفا مي‌كند زيرا كه قلب يك پتروشيمي تابلوهاي برق آن هستند و ايمني و كيفيت بالاي اين تابلوها در موفقيت پروژه، نقش بسزايي را ايفا مي‌كنند.
يكي ديگر از شركت‌هايي كه براي رفع نياز پروژه‌ها فعال شد شركت رسم‌آرا بود. اين شركت با هدف ارائه خدمات اتوماسيون كليه فعاليت‌هاي مجموعه ايجاد شد و هم‌ اكنون با افزايش فعاليت‌هاي شركت مذكور به صورت EPC، در پي ارائه پروژه‌هاي خود به صورت كليد در دست (turn key) براي مشتريان‌مان مي‌باشيم.
يكي ديگر از فعاليت‌ها ساخت باتري شارژ و سيستم UPS صنعتي و نيمه صنعتي تحت ليسانس شركت CHLORIDE فرانسه مي‌باشد كه با تأسيس شركت پارس كوير اروند به توانمندي‌هاي شركت كوير افزوده است.
از ديگر شركت‌هاي اين مجموعه شركت پارس دلتا آريا مي‌باشد كه در زمينه تجهيزات الكتريكي ضد انفجار تحت ليسانس FEAM ايتاليا فعاليت مي‌كند.
نكته‌اي كه بايد بيش از هر چيز بر آن تأكيد كنم اين است كه هركدام از اين شركت‌ها،‌ بوسيله افرادي اداره مي‌شوند كه زماني از مهندسان و يا مديران مياني شركت محسوب مي‌شدند. در حقيقت ما تلاش كرديم هر يك از اين شركت‌ها به مثابه سكوي پروازي، زمينه را براي بروز خلاقيت‌ها و پيشرفت افراد مجموعه فراهم آورد.
اصلي‌ترين شاخصه‌ايي كه در مديريت خود مد نظر قرار داده‌ايد چه بوده است؟
از ديدگاه من مديران موفق بر دل‌ها حكومت مي‌كنند زيرا به خوبي مي‌دانند كه تنها در اين صورت قادر خواهند بود كه تفكر افراد را نيز در جهت سياست‌هاي شركت سوق دهند.
اگر مدير خود را در قبال اعضاي مجموعه خود مسئول نداند كاركناني خواهد داشت كه در طي زمان احساس بي‌مسئوليتي نموده و سيستم او را به نابودي خواهند كشاند. امروزه نيروي انساني بزرگترين و ارزشمندترين سرمايه مجموعه‌هاست. لذا نحوه برخورد با آن‌ها قطعاً‌ ارتباطي مستقيم و غير قابل انكار با منافع شركت دارد مديران موفق نيروهاي انساني كارآمد و مسئوليت‌پذيري دارند كه خود را در سود و زيان مجموعه سهيم مي داند.
و سخن ناگفته؟
اميدوارم كه در كشور ما نيازي به دعوت از متخصصين خارجي نباشد و متخصصين داخلي نيازهاي صنعت را پاسخگو باشند. همچنين از متوليان امر مي‌خواهم با همان شرايطي كه پروژه‌هاي خود را به خارجي‌ها واگذار مي‌كنند با شركت‌هاي داخلي نيز برخورد كنند.
واقعيت است كه متوليان امر تسهيلات و شرايطي را كه براي متخصصان خارجي قائل مي‌شوند براي ما قائل نيستند و ما مجبوريم با حداقل پيش‌پرداخت كالا را بفروشيم و نمي‌توانيم هيچ برنامه‌ريزي براي دريافت و پرداخت داشته باشيم. اين مشكل براي شركت‌هاي خارجي فعال در ايران وجود ندارد و اين مشكل عظيمي براي ما است.